DDD i DDA to skróty, które często pojawiają się w mediach, podczas rozmów ze znajomymi czy na spotkaniach z terapeutą. Chodzi tu o Dorosłe Dzieci z Rodzin Dysfunkcyjnych oraz Dorosłe Dzieci Alkoholików, czyli osoby dorastające w specyficznym, zaburzonym środowisku.
Na wstępie chcę zaznaczyć, że DDD i DDA to tylko etykiety. Owszem, wskazują nam istotę problemu, wyjaśniają w pewien sposób sytuację, ale nie określają czy nie przekreślają naszego życia. Dorosłe Dziecko Alkoholika nie musi uzależnić się od alkoholu, Dorosłe Dziecko z Rodziny Dysfunkcyjnej może stworzyć wartościową relację i wspaniały dom. Zaglądajmy w głąb siebie, szukajmy pomocy, czytajmy i rozmawiajmy ze specjalistami, ale nie stawiajmy na sobie przysłowiowego krzyżyka.
Spis treści
Rodzina dysfunkcyjna
Zanim przejdziemy do opisu syndromu DDD i DDA, warto określić, czym właściwie jest rodzina dysfunkcja. Najprościej ujmując – jest to rodzina, która nie spełnia swoich podstawowych funkcji, przez co życie jej członków jest zaburzone.
W każdej rodzinie pojawiają się problemy, wyzwania i trudności. Tak, jak nie ma ludzi idealnych, tak i nie ma idealnych rodzin. Ważny jest jednak ogólny obraz tego, w jakich warunkach dorasta dziecko. W “zdrowej” rodzinie jej członkowie mają dużą autonomię, cenią sobie szczerą komunikację, obdarzają się szacunkiem i bezwarunkową miłością. Współpracują ze sobą, są empatyczni i wrażliwi na potrzeby innych, a także wspierają się i współpracują.
W rodzinie dysfunkcyjnej rzeczywistość wygląda inaczej. Członkowie stawiają wygórowane oczekiwania wobec dzieci i partnerów. Panuje chłód emocjonalny, ignorowane są wzajemne potrzeby. Nie ma wsparcia i wyrozumiałości, jest za do nadmierna surowość, kontrola lub nadopiekuńczość. Na porządku dziennym jest też szantaż czy wzajemne wikłanie się w konflikty oraz zmuszanie do zajęcia stanowiska, przejścia na czyjąś stronę.
Dowiedz się więcej: RODZINA DYSFUNKCYJNA – JAK JĄ ROZPOZNAĆ? >>
Rodzina patologiczna czy dysfunkcyjna?
Często określeń “rodzina patologiczna” i “rodzina dysfunkcyjna” używa się zamiennie. Warto pamiętać jednak, że nie są to synonimy. Patologia to zjawisko, które w znaczny sposób zagraża życiu społecznemu, porządkowi lub rozwojowi. Mowa tu o alkoholizmie, narkomanii, przemocy fizycznej, psychicznej i seksualnej oraz prostytucji czy przestępczości.
Każda patologia jest więc dysfunkcją, ale nie każda dysfunkcja jest patologią.
DDD – Dorosłe Dzieci z Rodzin Dysfunkcyjnych
DDD to skrót od określenia Dorosłe Dzieci z Rodzin Dysfunkcyjnych. Syndrom DDD dotyczy więc osób, które dorastały w rodzinie z dysfunkcjami. Takie doświadczenie często zmienia ich życie, utrudniając wkraczanie w dorosłość lub prawidłowe funkcjonowanie na kolejnych etapach dorosłości.
Osoby DDD często nie wiedzą, jak powinna funkcjonować rodzina, mają trudności z relacjami i związkami. Nie potrafią się zrelaksować, szukają ciągłej aprobaty innych, są nadmiernie spięte, wybuchowe i skryte. Mogą też notorycznie kłamać, być nadmiernie lojalni lub wikłać innych w swoje konflikty. Takich cech można wskazać znacznie więcej, chodzi jednak o to, że osoby DDD niekorzystnie postrzegają siebie i otoczenie, nie potrafią odnaleźć się w otaczającym ich świecie.
Syndrom DDD – objawy
Objawy syndromu DDD ujawniają się na dwóch płaszczyznach: emocjonalnej oraz społecznej. Dorastanie w rodzinie dysfunkcyjnej sprawia, że dzieci nie uczą się dostrzegania i rozumienia swoich emocji czy uczuć. Nie mają też poczucia bezpieczeństwa, akceptacji oraz miłości, które są podstawowymi potrzebami na tym etapie rozwoju.
Z czym zmagają się osoby DDD, jakie problemy można wskazać?
- nadmierny lęk, smutek, niepokój i drażliwość,
- ciągłe poczucie osamotnienia, pustki czy napięcia,
- wstyd, niska samoocena, obawa przed popełnianiem błędów,
- brak umiejętności proszenia o pomoc, samowystarczalność,
- niska samoocena.
Syndrom DDD może ujawniać się w lęku przed wchodzeniem w związki, budowaniem rodziny lub trwałych relacji. Osoby te mogą mieć problem w odnalezieniu się w roli rodzica i partnera. Niechętnie mówią o swoich emocjach i uczuciach, unikają zaangażowania, a także niechętnie nawiązują przyjacielskie relacje i kontakty społeczne.
DDA – Dorosłe Dzieci Alkoholików
DDA to skrót od określenia Dorosłe Dzieci Alkoholików. Syndrom DDA dotyczy więc osób, które dorastały w rodzinie, w której obecne było uzależnienie od alkoholu. Alkoholizm bliskiej osoby, takiej jak taka czy mama, staje się problemem całej rodziny, nie tylko pijącego. Dziecko wychowuje się w otoczeniu, gdzie to alkohol jest najważniejszy, a nie jego dobro i rozwój.
W oczywisty sposób rzutuje to na życie dziecka, zmieniając jego postrzeganie siebie i otoczenia. Syndrom dorosłego dziecka alkoholika sprawia, że dziecko musi samo dbać o swoje potrzeby, nie mają poczucia bezpieczeństwa, nie może nikomu ufać. Ciągle towarzyszy mu poczucie winy i wstydu, złości, lęku oraz samotności.
Dowiedz się więcej: ALKOHOLIZM >>
Syndrom Dorosłych Dzieci Alkoholików – objawy
W czym może objawiać się syndrom Dorosłych Dzieci Alkoholików? Osoby z DDA mogą mieć problem z zaufaniem i otwartością, przez co mają trudności z budowaniem wartościowych relacji. Często ukrywają swoje myśli i uczucia, boją się sytuacji konfliktowych, mają problem z przejmowaniem odpowiedzialności. Mają niską samoocenę, nie są sprawczy i nierzadko mają skłonność do kłamstw. Czasami wykazują tendencję do poszukiwania trudności lub przeszkód, nie potrafią się zrelaksować, wciąż czują napięcie. Osoby DDA mogą być agresywne, wybuchowe i impulsywne, a także bardziej skłonne do uzależnień.
Co łączy syndrom DDD i DDA?
Zarówno syndrom DDD, jak i DDA ma podobne podłoże – dziecko dorasta w dysfunkcyjnym środowisku, co ma znaczący wpływ na jego dorosłe życie.
W obu przypadkach osoby borykają się z obniżonym poczuciem własnej wartości i samokrytyką, są też nieufne w relacjach z innymi. Towarzyszy im lęk, brak poczucia bezpieczeństwa, nieumiejętność radzenia sobie ze stresem czy wyrażania swoich uczuć i emocji. Mogą pojawiać się też trudności w postrzeganiu swojej kobiecości lub męskości, a także zaburzenia na płaszczyźnie seksualnej.
Role w rodzinie dysfunkcyjnej
Dzieci, aby poradzić sobie z otaczającym je środowiskiem i brakiem bezpieczeństwa, przyjmują pewne postawy. Nazywane są one rolami w rodzinie. W ten sposób dopasowują się do warunków i starają się znaleźć swoje miejsce. Jakie role w rodzinie można wskazać? Najczęściej jest to:
- bohater – opiekun rodziny, dzielne i odważne dziecko, które stara się nad wszystkim zapanować i przejmuje obowiązki innych członków rodziny,
- niewidzialne dziecko – zachowuje się tak, jakby go nie było, stara się nie zwracać na siebie uwagi, jest zagubione i nieobecne,
- kozioł ofiarny – czarna owca w rodzinie, która wciąż pakuje się w kłopoty, nie chce się dostosować, stara się zwrócić na siebie uwagę,
- maskotka – dziecko, które rozładowuje negatywne emocje, ale nie traktuje się go poważnie, stara się ugłaskać rodziców, ale nie angażuje się w konflikty.
Role te mają pomóc poradzić sobie z trudną sytuacją, często pozostają jednak na dłużej, towarzysząc również w dorosłym życiu.
Przeczytaj więcej: BOHATER CZY MASKOTKA? ROLE DZIECI W RODZINIE DYSFUNKCYJNEJ >>
Jeśli dorastałeś/aś w rodzinie dysfunkcyjnej i czujesz, że konsekwencje tego są obecne w Twoim życiu, zawalcz o siebie! Rozmowa z psychologiem lub terapeutą może pomóc Ci przezwyciężyć trudności.
