Nikt nie staje się alkoholikiem z dnia na dzień, nie każda faza tego procesu jest też taka sama. Jakie zatem fazy alkoholizmu można wyróżnić? Posłużę się najczęściej stosowaną, 4-stopniową skalą, która obrazuje fazy alkoholizmu wg Jellinka.
Spis treści
Faza wstępna – picie towarzyskie
Pierwsza faza alkoholizmu nazywana jest wstępną lub prealkoholiczną (prealkoholową).
Spożywanie alkoholu ma głównie charakter towarzyski i jest źródłem przyjemności. Dzięki niemu stajesz się rozluźniony, wzrasta samoocena, a świat staje się piękniejszy. Pod koniec tego etapu coraz częściej sięgasz po alkohol, pijesz go więcej i nierzadko starasz się przy jego pomocy uśmierzyć nieprzyjemne stany emocjonalne.
Faza ostrzegawcza – początek samotnego picia
Drugi etap alkoholizmu to faza ostrzegawcza lub zwiastunowa.
Coraz częściej szukasz i inicjujesz okazje do picia, a gdy nie możesz spotkać się ze znajomymi, samotnie zaglądasz do kieliszka. Faza ostrzegawcza alkoholizmu to jednak czas, w którym dobrze ukrywasz fakt, że pijesz w samotności, więc bliscy zazwyczaj nie mają pojęcia o tym fakcie. Najczęściej sięgasz po alkohol, gdy chcesz rozładować nieprzyjemne uczucie napięcia, ale powoli wchodzi to w nawyk i staje się codziennym elementem dnia.
W tej fazie pojawiają się tzw. palimpsesty alkoholowe, czyli częściowe lub całkowite zaburzenia pamięci, które są wynikiem upojenia alkoholowego. Osoba nie pamięta pewnych wydarzeń z okresu zatrucia alkoholowego, pojawiają się jedynie przebłyski lub skrawki wspomnień albo ma wrażenie, że to jedynie marzenia senne. W pewnym sensie palimpsest podobny jest do amnezji – powoli elementy wspomnień układają się w pewien obraz, ale nie jest to możliwe w całości.
Faza krytyczna – brak kontroli nad piciem
Trzecia faza alkoholizmu określana jest mianem krytycznej lub ostrej.
Na tym etapie nie masz już kontroli nad spożywanym alkoholem. Nie możesz powstrzymać się od picia, wszystko wymyka się spod kontroli i przekracza granice rozsądku. Czujesz wewnętrzny przymus picia, pojawia się głód alkoholowy, a objawy alkoholizmu nasilają się znacząco. Zaczynasz zaniedbywać rodzinę, obowiązki w pracy, tracisz kolejne zainteresowania i koncentrujesz się głównie na gromadzeniu oraz piciu alkoholu. Towarzyszy Ci rozdrażnienie i większa agresja, ale wciąż zaprzeczasz, że masz problem.
Usprawiedliwiasz się, a w krytycznych momentach przestajesz pić. Jesteś w ciągu alkoholowym, a potem w całkowitej abstynencji. Czasami starasz się udowodnić sobie i bliskim, że wcale nie masz problemu, składasz przysięgi, próbujesz kontrolować uzależnienie. Faza krytyczna alkoholizmu to okres, w którym mogą pojawiać się poważne zaburzenia nastroju, a nawet myśli samobójcze.
Faza przewlekła – alkohol to jedyny cel
Czwarty, ostatni etap alkoholizmu nazywany jest przewlekłym lub chronicznym.
W ostatniej fazie alkoholizmu wpadasz w długie ciągi alkoholowe, oddajesz się porannemu piciu i upijasz się w samotności. Znacząco spada tolerancja na alkohol, więc pijesz coraz więcej, ale nie stronisz też od alkoholi niekonsumpcyjnych. Aby kupić butelkę wynosisz cenne rzeczy z domu, a nawet kradniesz, byleby tylko pozyskać alkohol. Problemy się pogłębiają, skupiasz się jedynie na piciu i coraz częściej pojawiają się nieprzyjemne objawy uzależnienia.
Ostatnie stadium alkoholizmu – objawy:
- psychozy alkoholowe, delirium (majaczenie), halucynacje, omamy wzrokowe, słuchowe lub dotykowe, stany lękowe, zaburzenia snu,
- padaczka alkoholowa, drgawki, gwałtowne wymioty,
- marskość wątroby, choroby trzustki, otępienie alkoholowe, uszkodzenie nerwów przekazujących bodźce (polineuropatia alkoholowa),
- skrajne wyczerpanie organizmu.
Test na alkoholizm – sprawdź, czy jesteś uzależniony od alkoholu >>
Przeczytaj inne publikacje o tematyce psychologicznej >>
Źródła:
Frąckowiak, M., & Motyka, M. (2015). Zespół zależności alkoholowej: charakterystyka, fazy rozwoju, metody diagnozowania. Problemy Higieny i Epidemiologii, 96(2), 315-320.
